ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับสารละลายและเครื่องมือวิเคราะห์น้ำ
การศึกษาทรัพยากรน้ำ ประกอบด้วย การศึกษาทรัพยากรน้ำด้านปริมาณ และด้านคุณภาพ โดยเฉพาะการศึกษาด้านคุณภาพ มีการปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำในดัชนี หรือพารามิเตอร์ต่าง ๆ ของน้ำ ซึ่งจำเป็นต้องใช้พื้นฐานความรู้ทางวิทยาศาสตร์มาช่วยในการศึกษา โดยในบทนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้ที่ไม่มี พื้นฐานความรู้ทางด้านเคมีวิเคราะห์ ได้เข้าใจถึงวิธีการต่าง ๆ เกี่ยวกับเครื่องแก้ว และการใช้เครื่องมือวิเคราะห์น้ำ และการเตรียมสารละลายเคมีที่ใช้ในการวิเคราะห์น้ำได้มีความรู้และระมัดระวังการใช้เครื่องมือให้ถูกต้องแม่นยำยิ่งขึ้น
การวิเคราะห์คุณภาพน้ำ
ในการศึกษาทรัพยากรน้ำด้านคุณภาพ จะมีการวิเคราะห์คุณภาพน้ำของทรัพยากรน้ำ 2 ส่วน คือ
ในการวิเคราะห์คุณภาพน้ำ ข้อมูลคุณภาพน้ำที่จะดำเนินการปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์ในภาคสนาม อาจไม่จำเป็นต้องดำเนินการทุกดัชนีคุณภาพน้ำ ทั้งนี้ขึ้นกับปัจจัยต่างๆที่ต้องนำมาพิจารณาว่าจะดำเนินการตรวจวิเคราะห์ดัชนีคุณภาพน้ำตัวใด เช่น แหล่งน้ำในพื้นที่ศึกษา ประเด็นของโจทย์ในการศึกษา (ความสำคัญของข้อมูลคุณภาพน้ำ) ความพร้อมของเครื่องมือและอุปกรณ์สำหรับภาคสนาม เป็นต้น แต่อย่างไรก็ตาม อย่างน้อยควรจะตรวจวิเคราะห์ดัชนีคุณภาพน้ำหลัก เช่น อุณหภูมิ ความขุ่น ความนำไฟฟ้า ความเป็นกรด-ด่าง ความเค็ม ออกซิเจนละลายน้ำ แอมโมเนีย ไนเตรท แพลงก์ตอนพืชและสัตว์ และปริมาณ โคลิฟอร์มแบคทีเรีย เพื่อจะได้นำข้อมูลคุณภาพน้ำเหล่านี้มาเปรียบเทียบกับเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำได้
การดำเนินการศึกษาและตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำ มีรายละเอียดต่างๆ ของข้อมูลคุณภาพน้ำที่สำคัญ แสดงไว้ในตารางที่ 1 และตารางที่ 2 ดังนี้
ตารางที่ 1 ดัชนีคุณภาพน้ำที่ใช้ในการศึกษาคุณภาพน้ำผิวดิน
| ด้านกายภาพ | ด้านเคมี | ด้านชีวภาพ |
| 1. อุณหภูมิ (Temperature) | 1. ค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) | 1. แพลงก์ตอนพืช (Phytoplankton) |
| 2. สี (Color) | 2. ค่าการนำไฟฟ้า (Conductivity) | 2. แพลงก์ตอนสัตว์ (Zooplankton) |
| 3. ความขุ่นของน้ำ (Turbidity) | 3. ความเค็ม (Salinity) | 3. สัตว์หน้าดิน (Benthos) |
| 4. ความโปร่งแสงของน้ำ (Transparency) | 4. ออกซิเจนที่ละลายน้ำ (Dissolved Oxygen, DO) | 4. โคลิฟอร์มแบคทีเรีย (Coliform bacteria) |
| 5. ของแข็งทั้งหมด (Total Solids) | 5. ค่าความสกปรกของน้ำ(Biochemical oxygen demand, BOD) | 5. ฟีคัลโคลิฟอร์มแบคทีเรีย (Fecal coliform bacteria) |
| 6. ของแข็งแขวนลอย (Total Suspended Solid) | 6. ความเป็นด่างของน้ำ (Alkalinity) | 6. คลอโรฟิลล์ เอ (Chlorophyll a) |
| 7. ของแข็งละลายน้ำ (Total Dissolved Solids) | 7. ความกระด้าง (Hardness); | |
| 8. ไนเตรท (Nitrate, NO3-) | ||
| 9. ไนไตรท์ (Nitrite, NO2-) | ||
| 10. แอมโมเนีย (Ammonia, NH3) | ||
| 11. ฟอสเฟส (Phosphate, PO43-) | ||
| 12. เหล็ก (Iron) | ||
| 13. แมงกานีส (Manganese) |
ตารางที่ 2 ดัชนีคุณภาพน้ำที่ใช้ในการศึกษาคุณภาพน้ำใต้ดิน
| ด้านกายภาพ | ด้านเคมี | ด้านชีวภาพ |
| 1. อุณหภูมิ (Temperature) | 1. ค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) | 1. โคลิฟอร์มแบคทีเรีย(Coliform bacteria) |
| 2. สี (Color) | 2. ค่าการนำไฟฟ้า (Conductivity) | 2. ฟีคัลโคลิฟอร์มแบคทีเรีย(Fecal coliform bacteria) |
| 3. ความขุ่นของน้ำ (Turbidity) | 3. ความเค็ม (Salinity) | |
| 4. ของแข็งทั้งหมด (Total Solids) | 4. ความเป็นด่างของน้ำ (Alkalinity) | |
| 5. ของแข็งแขวนลอย(Total Suspended Solid) | 5. ความกระด้าง (Hardness) | |
| 6. ของแข็งละลายน้ำ (Total Dissolved Solids) | 6. ไนเตรท (Nitrate, NO3-) | |
| 7. แอมโมเนีย (Ammonia, NH3) | ||
| 8. ฟอสเฟส (Phosphate, PO43-) | ||
| 9 เหล็ก (Iron) | ||
| 10. แมงกานีส (Manganese) |
ศัพท์ที่ควรรู้เกี่ยวกับเครื่องแก้วและเครื่องมือที่ใช้ในการวิเคราะห์
| กระบอกตวง | = | Measuring Cylinder |
| บีกเกอร์ | = | Beaker |
| ปิเปต | = | Pipette |
| บิวเรต | = | Burette |
| ขวดรูปชมพู่ | = | Erlenmeyer Flask |
| ขวดวัดปริมาตร | = | Volumetric Flask |
| หลอดหยด | = | Dropper |
| ถุงเก็บแพลงก์ตอน | = | Plankton Net |
| กรวยกรอง | = | Funnel |
| เครื่องให้ความร้อน | = | Hot Plate |
| เครื่องปั่นแยกตะกอนด้วยแรงเหวี่ยง | = | Centrifuge |
| เครื่องอังไอน้ำ | = | Water Bath |
| เครื่องวัดค่าการดูดกลืนแสง | = | Spectrophotometerr |
| เครื่องเก็บตัวอย่างน้ำ | = | Water Sampler |
| เครื่องเก็บตัวอย่างตะกอนดินและสัตว์หน้าดิน | = | Grab Sampler |
ศัพท์ที่ควรรู้เกี่ยวกับหน่วยของการวัดความเข้มข้นของสารละลาย
| โมลาร์ริตี้ หรือโมลาร์ | = | molarity (M) |
| นอร์มัลลิตี้ หรือ นอร์มัล | = | normality (N) |
| กรัม/ลิตร | = | g/l หรือ ppt |
| มิลลิกรัม/ลิตร | = | mg/l หรือ ppm |
| ไมโครกรัม/มิลลิลิตร | = | mg/ml หรือ ppm |
| ไมโครกรัม/ลิตร | = | mg/l หรือ ppb |
| หน้าที่เข้าชม | 64,803 ครั้ง |
| ผู้ชมทั้งหมด | 39,836 ครั้ง |
| เปิดร้าน | 9 ก.ค. 2557 |
| ร้านค้าอัพเดท | 29 ต.ค. 2568 |